Door effectenrekeningen te viseren kunnen we het echte fortuin raken - waar of niet waar?

Onderstaande quote komt  uit een artikel in De Tijd  Magnette heeft reparatieplan voor wankele effectentaks 

‘Eenmaal schatrijke mensen twee of drie huizen, auto’s, schilderijen, jachten en wijnkelders gekocht hebben, investeren ze in financiële producten. Door de effectenrekeningen te viseren, kunnen we het echte fortuin raken’, dixit Paul Magnette.

Dit populistische statement van Magnette dient om een brede progressieve taks op vermogen in te voeren vanuit een links gedachtengoed en lijkt niet gestoeld op cijfers of statistieken. Hoewel het voorstel van Van Peteghem ook gedreven is door een eerder links-socialistische motivering, zal de effectentaks vanaf 1 miljoen EUR per effectenrekening een impact  hebben op een kleiner deel van de bevolking. 

België is inderdaad eerder een land van spaarders, iets wat ook snel duidelijk wordt als men de statistieken van de Nationale Bank (laatste publicatie van het derde kwartaal van 2020) raadpleegt die elk kwartaal een update geeft van de financiële transacties en het financiële vermogen in België per categorie van financieel instrument (geld,deposito's, effecten, kredieten, etc...)

De nieuwe effectentaks is zowel van toepassing op beursgenoteerde als niet-beursgenoteerde aandelen, beleggingsfondsen en ook bepaalde verzekeringsproducten (met name TAK-23 producten - 6 praktische vragen over de effectentaks) - de activa waarop de effectentaks van toepassing zijn in België volgens de statistieken van de NBB zijn dus:

• Beursgenoteerde aandelen: 67,1 miljard (5% van de financiële activa van de Belgische bevolking)
• Niet-beursgenoteerde aandelen: 288,3 miljard (23%)
• Beleggingsfondsen: 217,3 miljard (17%)
• Verzekeringsproducten: 332,3 miljard (26%)

Het is echter moeilijker in te schatten hoe deze financiële activa verdeeld zijn over de Belgische bevolking. De Houshold Finance and Consumption Survey van de NBB geeft echter wel een idee. De laatste survey dateert van 2017 maar bevat toch enkel interessante punten (Zie Eerste resultaten van de enquête naar de financiën en de consumptie van de gezinnen in België.):

• De helft van de rijkste gezinnen bezat naast de voornaamste verblijfplaats nog ander vastgoed (zie grafiek 1.) dit in tegenstelling tot beleggingsproducten op effectenrekeningen die breder verspreid zijn binnen de gezinnen (zie grafiek 2)
• 40% van de gezinnen heeft een pensioenplan of een levensverzekeringsovereenkomst en wordt dus mogelijk geimpacteerd door de nieuwe effectentaks. Verzekeraars verzamelen Tak-23 verzekeringsproducten op een effectenrekening dus iemand die enkele duizenden euro's in een Tak-23 product belegt, zal hoogstwaarschijnlijk 0,15% taks betalen aangezien de verzekeraars dit hoogstwaarschijnlijk zullen doorrekenen.
• Behalve voor het laagste kwintiel, maken beleggingsfondsen tussen de 12 en 28% van  het nettovermogen uit. Volgens een door Efama gepubliceerd rapport zit gemiddeld 20% van het financieel vermogen van de Belg in beleggingsfondsen - dit is dubbel van het Europese gemiddelde.
• Hoe is de rijkdom van de Belgen samengesteld en verdeeld? Resultaten van een enquëte van de Nationale Bank (2017) geeft ook data weer over de verdeling van het nettovermogen - de 5% meest vermogende hebben een aandeel van rond de 30% van het totaal nettovermogen en de 1% rijkste huishoudens 12% van het totale nettovermogen van de Belgische huishoudens. Deze cijfers worden ook bevestigd in The evolution of the Belgian and the Western HNWI industry,  hier wordt gesproken van 122.000 met een netto vermogen boven de 1M EUR

Conclusie: Effectenrekeningen zijn niet enkel gereserveerd voor schatrijke mensen met 2 of 3 huizen zoals Magnette aangeeft maar veel breder verspreid in de verschillende lagen van de bevolking dan zijn statement laat blijken. 

Referenties:

• NBB - Financiële rekeningen - publicaties en cijfers
• 6 praktische vragen over de effectentaks
• Van Peteghem ziet geen concurrentienadeel bij Tak 23 producten
• Household participation in Capital Markets (Efama September 2020)
• Hoe is de rijkdom van de Belgen samengesteld en verdeeld? Resultaten van een enquëte van de Nationale Bank (2017)
• Gemiddelde bruto maandlonen (Statbel) en België blijft wereldkampioen belastingen op arbeid: alleenstaande zonder kinderen is de pineut